Category Archive Uncategorized

Dość popularny w dzisiejszych czasach internet w wielu kwestiach jest pomocny i przydatny. Jednakże bywa i tak, że narażamy się na wiele niebezpieczeństw związanych z logowaniem na portale społecznościowe, fora czy ściąganiem multimediów, a przede wszystkim z czatowaniem z nieznajomymi. Najwięcej ludzi korzystający z internetu to ludzie młodzi. Od najmłodszych lat, dzieci uczą się obsługi komputera, grając w gry czy oglądając bajki.

Nieznajomość zasad korzystania z internetu przyczynia się do popełniania przestępstw bądź bycia ofiarą przestępstwa. Dlatego też warto uczulić rodziców, aby poświęcali czas swoim dzieciom, znaleźli czas na rozmowę, zabawę z nimi. Artykuł ten w głównej mierze będzie dotyczyć relacji pomiędzy dziećmi a dorosłymi, będącymi sprawcami popełnianego przestępstwa.

Dlaczego więc grooming ? – Jest to dość nowe pojęcie, dlatego też nie ma wielu pozycji bibliograficznych dostępnych na ten temat. Grooming oznacza uwodzenie dzieci przez internet, aby osiągnąć własną satysfakcję poprzez ich wykorzystanie seksualne. Pierwsza styczność ofiary ze sprawcą odbywa się poprzez internet. Kolejne spotkania uzależnione są od przebiegu rozmowy i inicjatywny sprawcy. Ma to przypominać proces, w którym nieświadome dziecko poprzez kontakt internetowy ze sprawcą, zbliża się do aktywności seksualnej z owym sprawcą. Zjawisko groomingu może być procesem długotrwałym. Może to wynikać z tego, iż sprawca osiąga przyjemność już poprzez kontakt internetowy. Taka relacja sprawia, że dziecko jest pozbawione znajomości odnoszącej się do intymności, seksualności.

Pierwszy kontakt dziecka ze sprawcą przypomina zabieganie o przyjaźń. Częste rozmowy, zwierzanie się, opowiadaniem własnej historii. Poprzez tego typu poznawanie dziecka, sprawca dokładnie zapamiętuje informacje i zachowania dziecka. Im częstsze rozmowy, tym dziecko bardziej się otwiera, zapomina, że rozmawia z zupełnie obcą osobą. Kolejny etap relacji dotyczy bardziej szczegółowych historii z życia dziecka. Pedofil interesuje się nastrojem dziecka, jego emocjami, zainteresowaniami, marzeniami. Również opowiada o sobie, przede wszystkim są to nieprawdziwe informacje często nacechowane wrażliwością, podobne do doświadczeń dziecka. Przykładem może być sytuacja zmiany miejsca zamieszkania, a co za tym idzie, zmiana szkoły. Uzyskanie takiej informacji od dziecka, pozwala sprawcy na balansowanie między takimi doświadczeniami. Dlatego większość sprawców działa w podobny sposób, wykorzystując doświadczenia dziecka. Tym samym bardziej zbliżają się do dzieci.

Następny etap groomingu to oszacowanie ryzyka. Sprawca wypytuje dziecko, jak jest ustawiony jego komputer, aby sprawdzić, czy ktoś może go skontrolować i wychwycić ich rozmowę. Następnie używa sformułowań zapewniających ofiarę o szczerości jego intencji, np. ?tylko na mnie możesz liczyć?; ?możemy sobie ufać?. Nieświadome dziecko nie jest w stanie zauważyć rodzącej się bliskiej znajomości, przez co wykorzystuje sprawca, poruszając tematy dotyczące kwestii seksualnych. Począwszy od sformułowań typu ?czy zdarzyło Ci się z kimś całować? po kwestie ?czy dotykałaś/eś się kiedyś w miejscach intymnych?. Rozmowy przybierają na sile, dziecko ma poczucie, że uczestniczy w czymś wspólnie, przez co sprawca oswaja dziecko z seksualnością i doznaniami.

Kolejny etap dotyczy oswojenia dziecka z ewentualnym spotkaniem. Sprawca stara się nakłonić dziecko do spotkania, sugerując, że będzie mogło go bliżej poznać. Intensywność rozmów rośnie, a to krok od spotkania.

Dzieci na ogół zachowują się w świecie wirtualnym tak jak w codziennym życiu, gdyż są ufne i chętne przyjaźni. Zwiększone ryzyko do stania się ofiarą wykorzystania seksualnego dotyczy tych dzieci, które nie mają dobrych relacji z rodzicami, są wycofane, ufne i uległe, walczą o każdą minutę uwagi, nie mają zbyt wielu kolegów/koleżanek, wychowują się w rodzinie niepełnej.

Jak pomóc takiemu dziecku ? Przede wszystkim dziecko musi uczestniczyć w terapii, która pozwoli sprawdzić, czy doszło do zniekształceń poznawczych, czy błędów myślenia w wyniku przeżytej traumy. Mechanizmy te dotyczyć będą poznania sposobu myślenia o sobie, sprawcy i wykorzystaniu seksualnym, którego dokonał sprawca.

W każdym związku dochodzi do konfliktów. Tych poważnych i tych mniej, dotyczących błahych kwestii. Niektórzy pozwalają sobie na kłótnie, gdyż mają pewność, że partner wtedy ich słucha i ich rozumie. Z czym niekoniecznie zgadza się partner. Kwestia niezgodności sprawia, że po chwili zwykła rozmowa przeradza się w awanturę, która zazwyczaj kończy się trzaskając drzwiami bądź wyjściem do baru.

Dzieje się tak ze względu na nasze emocjonalne i poznawcze działania. Działania poznawcze wpływają na ocenę i tendencyjność partnera. Z kolei emocje wpływają na motywację, która ma dwie wypadkowe: zaspokajanie potrzeb własnych i zaspokajanie potrzeb partnera. Jeśli w niewielkim stopniu zaspokajamy potrzeby zarówno swoje jak i partnera, to oznacza to, że unikamy relacji z nim, nie angażujemy się w związek, jest nam obojętny. Motywacja taka kierowana jest ?ku ucieczce?. W przypadku, kiedy w przeciętny sposób zaspokajamy potrzeby własne i partnera bardziej skupiamy się na dążeniu do kompromisu w sytuacjach konfliktowych. Z kolei, gdy mamy do czynienia z niskim zaspokajaniem potrzeb partnera, a wysokim zaspokajaniem potrzeb własnych, to relacja ta nastawiona jest na rywalizację pod każdym możliwym względem, np.kariera zawodowa, zarobki, wychowanie dzieci. W odwrotnej sytuacji, czyli przy wysokim zaspokajaniu potrzeb partnera, a niskim zaspokajaniu potrzeb własnych, będziemy działać na korzyść innych, w tym przypadku korzyść partnera. Wiąże się to z pomaganiem, wsparciem, miłością. Ostatnią możliwością pragnień jest wysokie zaspokajanie potrzeb partnera i własnych, co oznacza szczerą i pełną chęci współpracę. Jednakże motywacja zmienia się wraz z czasem trwania konfliktu. Rośnie rywalizacja pomiędzy osobami, które ze sobą współgrają. Z kolei partnerzy postrzegają siebie  nawzajem jako osoby żądne rywalizacji.

Być może wynika to ze strategii działań w konflikcie. Mowa tu o ataku, obronie, uleganiu oraz współpracy. W przypadku ataku –  celem jest wywarcie negatywnego wpływu na partnera, które prowadzi do osłabienia sił bądź uniemożliwienia własnych celów. Z kolei celem obrony jest ochrona własnych dóbr i celów przed negatywnym wpływem partnera. Jeśli chodzi o uleganie, to skupiamy się bardziej na sprawianiu przyjemności drugiej osobie, a tym samym rezygnacji z własnych zamierzeń. Współpraca to wywieranie takiego wpływu na partnera, który będzie oceniany przez niego pozytywnie.

Strategie te będą zależeć od wielu czynników. Jednakże warto podkreślić tu znaczenie czterech dość istotnych w tej kwestii czynników. Pierwszym czynnikiem jest płeć. Kobiety częściej stosują obronę niż mężczyźni. Z kolei mężczyźni częściej atak. Częściej ulegają partnerce dla tzw. ?świętego spokoju?, tzw. pozorne uleganie. Kolejny czynnik to kultura. Strategia i głośność kłótni zależy od tradycji danej kultury (np. Grecja, Chiny). Są kultury, w których nie wypada być asertywnym. Obraz samego siebie to czynnik ważniejszy niż kultura. Osoby niezależne nie zamiatają rzeczy pod dywan, a osoby zależne od innych uruchamiają styl niekonfrontacyjny. Ostatni już czynnik to modelowanie. Modelowanie wyniesione z domu rodzinnego wpływa na to jak załatwiamy kłótnie z partnerem.

Strategia wybrana przez partnera ma wpływ na drugiego partnera. Strategia współpracy jest najbardziej pozytywną strategią, którą najczęściej powinniśmy stosować w przypadku kłótni.

Kłótnia uczciwa to kłótnia nieraniąca, otwarta i sprawiedliwa. Źródłem konfliktów są: pieniądze, dzieci, znajomi, czas wolny, rodzina generacyjna, wspólne życie, życie zawodowe. Dlatego warunkiem uczciwego sporu jest równorzędność w stosunkach wzajemnych, należy uznać samodzielność partnera. Chodzi o umiejętność otwartego i jednoznacznego porozumienia się,  w której trzeba nastawić się konkretny konflikt.

Niektórym małżeństwo może kojarzyć się z nadmiarem obowiązków, z trzymaniem się siebie nawzajem, dlatego młodzi ludzie często stojąc przed dokonaniem decyzji dotyczącej małżeństwa obawiają się, czy podołają tym wygórowanym oczekiwaniom. Jednakże istnieją pary, które na zewnątrz są odgraniczone, a w wewnątrz gubią niezależność i odmienność. Obawa przed bliskością powoduje, iż niektóre osoby nie są w stanie nawiązać żadnej bliższej relacji. Nawiązują przelotne romanse, ale gdy pojawia się uczucie, to szybko zrywają znajomość.

Zdarza się, że takie osoby szukają pomocy, aby móc odpowiednio przygotować się do roli związanej zarówno z bycia rodzicem jak i mężem czy żoną. Są związki, w których bardzo często dochodzi do konfliktów. Może pojawić się u nich przekonanie, że skoro nie potrafią się porozumieć, zbyt często się kłócą, to nie powinni wiązać ze sobą przyszłości, gdyż ich małżeństwo będzie głównie opierać się na kłótniach, oszczerstwach i braku kompromisu.

Kolejnym dowodem na to, iż ludzie obawiają się podjęcia decyzji o małżeństwie jest choćby nawet uczęszczanie na nauki przedmałżeńskie. Młodzi ludzie traktują takie spotkania jako przymus, dlatego niechętnie w nich uczestniczą. Nie traktują ich jako zdobycie nowej wiedzy bądź pogłębienie obecnej. Wychodzą z założenia, iż jest to formalność, która stoi im na drodze do zawarcia związku małżeńskiego. Większość ludzi wstrzymuje się od decyzji małżeństwa ze względu na rosnąca liczbę rozwodów. Obserwacja takich zachowań z jednej strony potęguje niepewność u młodych osób, lecz z drugiej jest motorem, który napędza do działania, aby udowodnić, że ich związek przetrwa taki kryzys. Jednakże tego typu odwaga musi iść w parze z odpowiednim wyborem kandydata na męża/żonę.

Młodzi ludzie szukają partnera, który nie tyle będzie ich wspierać w trudnych chwilach, ile będzie ich motywować do realizacji własnych celów życiowych. Zazwyczaj osoby szukają partnera podobnego do siebie w dążeniach i poczuciu własnej tożsamości.

Głównym kryterium wyboru partnera jest intensywność związku emocjonalnego. Oczywiście, należy tu wspomnieć, iż cechy takie jak atrakcyjność fizyczna, uwrażliwienie, status społeczny, wykształcenie, poglądy mają znaczenie przy wyborze partnera. Cechy te uwzględniamy na początku znajomości z partnerem.

W dalszym etapie znajomości, uwzględniamy inne cechy, np. lojalność, troska, odpowiedzialność. Ważnym aspektem jest zaspokajanie potrzeb partnera i własnych, w których kluczową rolę odgrywają cechy charakteru, upodobania seksualne oraz sposób, w jakim będą wypełniać role małżeńskie.

Bywa i tak, że wybór partnera zależy od naszej więzi emocjonalnej, czyli od tego jakie mieliśmy relacje w dzieciństwie z rodzicami, czy w rodzinie panowała atmosfera miłości i ciepła. Dlatego wybieramy takiego partnera, który będzie w stanie zaspokoić nasze potrzeby albo ewentualnie pomóc w odreagowaniu niezaspokojonych potrzeb. Problem może dotyczyć również jedynaków, którzy przez całe życie nie byli nauczeni współpracować z innymi rówieśnikami.

Często zdarza się, że decyzja o małżeństwie uzależniona jest od lęku przed samotnością bądź potrzebą uzyskania samodzielności. Kwestie dotyczące małżeństwa często dają nam wyobrażenie o przyszłości partnera, ze względu na porozumienie się nawet w tych najprostszych kwestiach. Jest możliwość uniknięcia niektórych konfliktów, jeśli obiektywnie podejdziemy do tematu poznania kandydata. Poznanie dotyczyć ma domu rodzinnego kandydata, jego znajomych, potrzeb czy zainteresowań. Jeśli będą zgodni przynajmniej w niektórych kwestiach, to jest szansa, że zgodni będą również po zawarciu związku małżeńskiego.

Warunkiem koniecznym, aby coś nazwać jąkaniem jest przekonanie osoby, że może się zaciąć, co powoduje lęk, którego usunięcie z kolei spowoduje zanik jąkania. Wykorzystywana jest proteza słowna, czyli coś co pomaga się nie zająknąć, np. ?eee, yyy?, która daje rozpęd do wypowiedzenia słowa bez jąkania. Zamiast protez może być jakiś grymas np. tupnięcie. Jeśli chodzi o objawy jąkania, to możemy mówić o postaci klonicznej, czyli powtarzania całych wyrazów, sylab, głosek.

Innym objawem jest postać toniczna, czyli zablokowanie powietrza. Od objawu tonicznego można przejść do klonicznego. Ostatnim objawem jest postać toniczno-kloniczna. Jąkanie musi się zacząć na początku frazy lub po nabraniu powietrza. Jąkający boją się na początku. Jednakże, kiedy mówią sami do siebie to nie mogą się zająknąć, gdyż się nie słyszą. Kiedy jest bardzo głośno, również osoba taka nie będzie miała problemu z jąkaniem.

Jąkanie powstaje, kiedy mamy do czynienia z nadopiekuńcza matką, oraz taką, która jest niegotowa do wypuszczenia dziecka w świat. Ponadto sytuacje stresowe również odgrywają tu istotną rolę. Największy stres przypada podczas rozmowy telefonicznej, rozmowy z kimś po raz pierwszy, rozmowy z osoba znaczącą (szef), podczas wszelkich nowych sytuacji. Stres także ujawnia się podczas zmęczenia fizycznego, przeciążenia emocjonalnego, zaskakujących wydarzeń.

Jąkanie nie jest dziedziczne, ale skłonność już tak. Można odziedziczyć struktury neuronalne, które w okresie intensywnego rozwoju mogą być bardziej narażone na jąkanie. Jak już zostało wspomniane, do jąkania dochodzi przede wszystkim, gdy na drodze wyłoni się stres. Stres ten może dotyczyć rozłąki z rodzicami, upadków bez wstrząśnienia, katastrof żywiołowych, np. powodzie. Nie dotyczy to wszystkich dzieci, lecz tych w fazie intensywnego rozwoju mowy (2-4 r.ż).

Z rozwojową niepłynnością mówienia mamy do czynienia, kiedy w okresie rozwoju, dziecko może powtarzać słowo, głoskę, szukając jakiegoś słowa, chcąc coś powiedzieć do kogoś, gdy jest podekscytowane. W odróżnieniu od jąkania tutaj dziecko jest rozluźnione. Większość powtórzeń jest na początku, rzadko na końcu. Niepłynność zniknie, gdy rozwinie się mowa. Jeżeli matka dziecka będzie bardzo przeżywać tego rodzaju zaburzenie mowy, to dziecko również i wtedy zacznie się zacinać.

Jak wygląda leczenie ?

• Podejście poznawczo-behawioralne

-> przesunięcie języka

-> przeciąganie samogłosek

-> należy samemu ćwiczyć w domu (15 min co godzinę) w obecności słuchacza

-> równoległe ćwiczenie oddechu

-> obniżenie przepony przez :?wypięcie? brzucha, a nie nabieranie za dużo powietrza – chodzi o opanowanie ćwiczeń spółgłoskowo-samogłoskowych

-> uczenie nawyku  – działanie automatyczne

-> obniżenie krtani poprzez ćwiczenia w postaci ziewania

• Psychoterapia

-> niska świadomość lęku

-> przez 3 miesiące – klient nie będzie rozmawiał chyba że będzie przeciągał sylaby (wydłużał)

-> praca na 3 poziomach:

*fonacja (ziewanie h a e o u )

*artykulacja (miejsce artykulacji lekko przesunięte, przy wymowie język lekko przesunięty)

*oddech (nabranie nawyku wypychania powietrza, lekko uchylone usta)

• Alternatywna terapia (ośrodek w Kołobrzegu)

-> przyjeżdża się z osoba towarzyszącą

-> milczą po to, aby oddzielić stara mowę od nowej

-> powtarzanie samogłosek

->  dostają zadania do wykonania – mówienie w różnym tempie mowy

-> jest 5 rodzai tempa, w którym 3 tempo polega na rozmowie z obcymi

• Metoda psychologiczna

-> oswojenie się z jąkaniem

-> poznawanie swojego jąkania

Jąkanie u małych dzieci można wyleczyć poprzez:

• ochronny parasol -do 76roku życia należy zorganizować przez 3 miesiące całkowite pierwszeństwo mowy nad innymi funkcjami, ograniczyć przy tym silne przeżycia emocjonalne
• te silne przeżycia to wszelkiego rodzaju prezenty (nie należy ich kupować przez 3 miesiące)
• ważne, aby rozpocząć tego rodzaju metodę, po urodzinach dziecka, aby nie było mu przykro, kiedy nie dostanie żadnego prezentu.
• nie oglądać bajek
• nie czytać dziecku przez 3 miesiące
• zapewnić dziecku spokojne życie
• nie stymulować rozwoju intelektualnego dziecka
• uważać, aby nie wykonywało gwałtownych ruchów (nie biegało, nie jeździło na rowerze)
• jednakże trzeba dać coś dziecku w zamian, np. pomoc mamie w kuchni

     Wiktymologia to dziedzina nauki zajmująca się ofiarami przestępstw, zjawisk patologii społecznych oraz innych zdarzeń powodujących pokrzywdzenie człowieka. To nauka o ofiarach przestępstwa, o predestynacji niektórych ludzi do stania się pokrzywdzonym przez czyn przestępczy.

Typologie ofiar :

• skoncentrowane na indywidualnych cechach ofiar przestępstwa
• skoncentrowane na ocenie udziału ofiary w genezie przestępstwa
• mieszane tj. obejmujące zarówno cechy indywidualne ofiar jak ich znaczenie w zaistnieniu przestępstwa

Podział ofiar według cech psychologicznych ofiar:

• jednostki depresyjne -> przygnębione, apatyczne, atrakcyjność takiej osoby polega na dobrach, które posiada, a które są łatwym łupem w związku z tym, że nie przejawia chęci ich obrony, a co jeszcze bardziej ułatwia jest mało czujna, wolniej reaguje, jest wyizolowana, co daje pewności, że pomoc z zewnątrz również nie nadejdzie. Ten typ ofiar jest szczególnie narażony na zabójstwa, jako że osoby takie zachowują się w sposób sygnalizujący, iż życie nie stanowi dla nich większej wartości.
• ofiara żądna zysku-> osoba zachłanna tak pochłonięta pomnażaniem swoich zysków, że w związku z ryzykownymi decyzjami jakie podejmuje obniża się jej zdolność oceny ryzyka, a to z kolei wykorzystuje przestępca.
• ofiara lubieżna, rozpustna -> kategoria ta odnosi się do osób, które przejawiają zachowania społecznie nieakceptowane. Będą to kobiety o rozbudzonych potrzebach seksualnych zwłaszcza jeżeli nie mogą ich zaspokoić w sposób zwyczajny. Staja się wtedy ofiarami przypadkowo nawiązywanych związków, szantażu czy wymuszeń rozbójniczych.
• dręczyciel -> to ofiara własnej agresywności i gniewu, to osoba która najczęściej znęca się nad swoimi bliskimi, dlatego nazywana jest tyranem domowym, despotą czy brutalem. Pełni podwójną rolę początkowo jednak jako sprawca – prowokuje swoją pierwotna ofiarę i często w ferworze walki sam staje się ofiarą.

Wina ofiary to aktywne uczestniczenie w działaniu szkodliwym, biorąc pod uwagę to kryterium można wyróżnić następujące kategorie:

• zupełnie niewinna
• winna mniej niż sprawca
• winna w różnym stopniu co sprawca
• winna bardziej niż sprawca
• przede wszystkim winna

Odpowiedzialność funkcjonalna to kwestia przyczynienia się przez ofiarę do zaistnienia przestępstwa a także zadośćuczynienie krzywdy wyrządzonej ofierze przez sprawcę.

• ofiary nie pozostają w żadnym związku ze sprawcą, który popełnił przeciwko nim przestępstwo, są przypadkowymi ofiarami, a cała odpowiedzialność za czyn spada na sprawcę;
• ofiary prowokujące, których zachowanie wywołuje odpowiedź sprawcy; odpowiedzialność powinna być podzielona między ofiarą a sprawcą jako że pierwotnie sprawcę nazwać można późniejszą ofiarą;
• ofiary przyspieszające, których lekkomyślne zachowanie prowokuje sprawcę do skrzywdzenia ich przez co ponoszą częściową odpowiedzialność;
• osoby słabe umysłowo lub fizycznie stanowią łatwy cel ze względu na posiadane cechy, a ich bezbronność przyspiesza przestępstwo; ten typ ofiary nie jest w stanie zapobiec sytuacji czynu przestępczego, dlatego nie powinna za niego odpowiadać;
• osoby o najniższej pozycji społecznej, dyskryminowane przez otoczenie, słabe społecznie; odpowiedzialność za ich sytuację powinna być rozdzielona między przestępcę a społeczeństwo, które toleruje, a nie rzadko rozpowszechnia nierówność społeczną;
• ofiary tzw. samowiktymizacji, autodestrukcji w sytuacji, gdy dana osoba jest zarówno ofiarą jak i sprawcą, oczywiste w tej sytuacji jest to, że całkowicie odpowiada za swoją wiktymizację;
• ofiary polityczne, których odpowiedzialność zależy od zastosowanego kryterium, formalnie traktowane jako przestępcy, etycznie nie ponoszą odpowiedzialności, a mimo to cierpią z rąk przeciwników politycznych;

Zachowania i role charakterystyczne dla ofiar:

• precipitation -> koncepcja dotycząca ofiary, która głosi, że ofiara przyspiesza bądź wymusza odzew na sprawcy i jego działania przestępne; ofiara poprzez słowa lub zachowania wzbudza u sprawcy emocje, np. gniew prze co reaguje on agresywnie i popełnia czyn przestępczy;
• ułatwienie-> czyli działanie lub jego brak, które stawiają ofiarę w sytuacji,  w której wzrasta ryzyko stania się przedmiotem przestępstwa; działania takie mogą polegać na kuszeniu, niedbalstwie czy nieostrożności;
• podatność -> będącą właściwością niektórych ludzi, wyrażająca się w większym prawdopodobieństwie niż inni, stania się ofiarą czynu przestępnego; jest to pewnego rodzaju zależność, która wyraża się ze względu na ich cechy charakterystyczne, czy miejsce i funkcje w społeczeństwie np. windykator;
• sposobność -> istnienie takich okoliczności, bez których zaistnienia przestępstwa nie byłoby możliwie, np. żeby być ofiarą kradzieży trzeba posiadać wartościowe przedmioty;
• atrakcyjność -> cecha ofiary czyni z niej jednostkę bardziej podatną na zamach przestępny. W tym przypadku przyszła ofiara nie ma wpływu na to, że jest atrakcyjna dla sprawcy, przez co zachęca sprawcę do popełnienia danego czynu w stosunku do niej;
• bezkarność -> chodzi tu o sytuację, w której jednostka pokrzywdzona nie może zawiadomić organów ścigania w związku ze swoją szczególną sytuacją (nielegalny emigrant czy pracownik) a sprawca unika kary za przestępstwa popełnienia w stosunku do takich osób.

Jadłowstręt psychiczny to celowa utrata masy ciała bądź utrzymanie jej na niskim poziomie. Objawy pojawiają się w okresie pokwitania i częściej dotyczą kobiet. Utrata wagi jest wynikiem prowokowania wymiotów, zażywania środków moczopędnych, wykonywania wyczerpujących ćwiczeń fizycznych. Do głównych przyczyn należy zaliczyć cechy osobowości, podłoże kulturowe, biologiczne oraz psychologiczne. Anorektyczne osoby mają zaburzony pogląd na temat własnej figury, uważają, że są za grube, mimo że waga wskazuje poniżej 15 % jednostek BMI. Skutkiem takiego stanu są zaburzenia hormonalne u kobiet w postaci braku menstruacji, a u mężczyzn w postaci obniżenia potencji. Jeśli do tego zaburzenia doszło przed okresem dorastania, to może dojść do chwilowego opóźnienia miesiączki, zatrzymania rozwoju piersi.

Możemy wyróżnić dwa typy anoreksji:

1. ograniczający – w którym nie dochodzi do utraty kontroli obżarstwa
2. żarłoczno – wydalający – dochodzi to utraty kontroli nad ilością spożywanego pokarmu

Warto zastanowić się nad tym, jak funkcjonuje rodzina, gdzie któryś z członków rodziny doświadcza zaburzeń jedzenia. O anoreksji można mówić w kontekście idei poświęcenia się, czyli relacji małżeńskich rodziców. Bycie dobrym rodzicem przekłada się nad bliskość i więź małżeńską. Czynnikiem spajającym parę jest troska o dzieci i ich wychowanie. Troska i poczucie odpowiedzialności często dotyczy zdrowia i dobrego samopoczucia bliskich. Szczególnie matki są skłonne do poświęceń i rezygnacji na rzecz dzieci i rodziny. Jeśli w grę wchodzi sztywność pary małżeńskiej, to utrudnia to adaptację do zmian i rozwiązywania sytuacji konfliktowych. Częste relacje małżeńskie oparte są na głębokim rozczarowaniu, wzajemnej niechęci i obcości, przy zachowaniu zasady jedności.

Ta rodzina jest rodziną specyficzną. Znacznie częściej rodzina anorektyczna jest rodziną pełną, gdzie są duże wymagania. Chodzi tu o matkę nadopiekuńczą lub odwrotnie. 15 i mniej jednostek BMI to stan wyniszczenia – wtedy konieczna jest hospitalizacja. Wzorcem staje się matką, gdyż dziewczyna będzie się z nią utożsamiać.

Charakterystyczne cechy towarzyszące tej rodzinie to:

• trzymanie uczuć na wodzy i pozostawanie ze wszystkimi w przyjaznych stosunkach
• tłumienie uczuć niezadowolenia i przykrości
• oczekiwanie osiągnięć
• pilność, obowiązkowość
• poczucie wstydu w przypadku zagrożenia norm otoczenia

Badania nad rodziną dotyczące kwestii separacyjnych prowadzone przez Humprey?a dowodzą, że córki był bardziej uległe w stosunku do rodziców, a ojcowie z kolei bardziej wycofani. Jeśli włączyli się w interakcje to najczęściej przejawiali postawy kontrolujące i obwiniające. Widoczny jest niski poziom pomagania i ochraniania oraz wzajemnego zaufania i zwracania się do siebie jak również radości ze wspólnych kontaktów. W takiej rodzinie jest więcej sprzecznych komunikatów, pojawia się pseudouczuciowość, czyli ignorowanie wysyłanych komunikatów córki dotyczących pomocy, wsparcia.

Z nielicznych badań wynika, że przyczyn anoreksji należy doszukiwać się w czynnikach biologicznych. Mianowicie, chodzi tu o strukturę mózgu. Osoby dotknięte anoreksją posiadają w organizmie dużą ilość kortyzolu, który gromadzi energię, ale za to mniejszy poziom serotoniny i noradrenaliny, który wpływa na nasze samopoczucie. Sytuacje stresowe również pozostawiają piętno na naszym życiu. Zmiana miejsca zamieszkania, opuszczenie bliskich przyjaciół, zmiana szkoły, dojrzewanie również mają wpływ na przyczyny anoreksji. Oprócz tych biologicznych czynników istotną rolę odgrywają także aspekty psychologiczne oraz kulturowe. Jednakże do każdego pacjenta należy podejść indywidualnie. Dla młodzieży jest to okres poszukiwania sposobności na życie, decydowania o dalszej edukacji, kreowaniu własnej tożsamości oraz interesowania się sylwetką ciała. Takie osoby są bardzo podatne na działania zewnętrzne. Zaczynają doszukiwać się podobieństw w stosunku do swoich idoli zza telewizora bądź koleżanek/kolegów. Jest to wiek, w którym młodzież nie ma jeszcze w pełni rozwiniętego krytycyzmu, dlatego też podążają za trudno dostępnymi ideałami. Wiele badań wskazuje, iż takie cechy jak niewiara we własne możliwości, problemy z kształtowaniem własnej tożsamości, trudności z identyfikacją, podatność na wpływ innych, rozczarowania w stosunku do autorytetów, duże przywiązywanie uwagi do własnego ciała, własnej figury oraz przesadność w rozwiązywaniu problemów, przyczyniają się do zachorowalności na na anoreksję.

Wiele się słyszy o idealnej sylwetce, o dietach i ćwiczeniach na wysmuklenie ciała. Ten panujący trend przyczynia się do tego, że dziewczyny zaczynając od stosowania przeróżnych diet popadają w anoreksję, gdyż swoją sylwetkę zestawiają z tą wyidealizowaną przez społeczeństwo. Przez to kobiety są negatywnie nastawione na poszukiwania drugiej połówki, gdyż są zdania, iż mężczyźni wolą szczuplejsze kobiety. Mowa tu o dysmorfofobii, czyli błędnym spostrzeganiu własnego ciała. Formowanie własnej tożsamości odbywa się poprzez uświadomienie sobie własnego ciała, elementy wartościowania jak również uczestniczenie we wszelakich rolach społecznych. Poczucie ciała jest możliwe za pomocą odczuwania emocji, wyobrażeń dotyczących swojej cielesności oraz dwustronną wymianę informacji dotyczącą stanu organizmu ze strony pozostałych części ciała. Schemat ciała to nic innego jak nasze wyobrażenia o swoim ciele. Z kolei obraz ciała to, to jak spostrzegamy swoje ciało uwzględniając wygląd, emocje. Badania dowodzą, że anorektycy za bardzo skupiają się na swoim ciele przez co przeceniają jego wymiary. Zaczynają oceniać swoje ciało w momencie, kiedy zauważą przyrost wagi ciała.

Żarłoczność psychiczna to stopniowe napady objadania się i obsesja na punkcie kontroli własnego ciała. Metody jakie przyczyniają się do spadku wagi ciała to: prowokowanie wymiotów, zażywanie środków przeczyszczających, głodówki. Takie osoby obawiają się o przyrost wagi ciała. Może to powodować zaburzenia elektrolitowe oraz dolegliwości somatyczne w postaci padaczki, wycieńczenia oraz problemów z sercem.

Możemy wyróżnić dwa typy bulimii:

1. nie przeczyszczający – stosowanie okresowych głodówek i ćwiczeń fizycznych
2.  przeczyszczający – systematyczne prowokowanie wymiotów i/lub zażywania środków przeczyszczającyh lub moczopędnych

W rodzinie bulimicznej przeważnie rodzina jest niepełna. Maka nie pomaga, jest chłodna emocjonalnie, skupiona tylko na sobie i zajmuje się swoimi sprawami. Matka nie angażuje się w sprawy córki. Jeżeli jest ojciec to jest on nieingerujący, pojawiający się sporadycznie i jednokrotnie. Dla niego ważne jest jak sobie poradzić z tym problemem.

W tej rodzinie występują elementy, które zakłócają proces separacji – indywiduacji. Chodzi tu o rozmyte granice wewnętrzne, brak porządku i stabilnej struktury, poszukiwanie zaspokojenia potrzeb własnych głównie w rodzinie, sztywne granice zewnętrzne. Niezdrowe jest włączanie dziecka w konfliktową i burzliwą relację małżeńską.

Cechy charakterystyczne towarzyszące bulimicznej rodzinie:

• trudność w rozwiązywaniu sytuacji konfliktowych – duże nasilenie konfliktów rodzinnych, impulsywność
• trudność w komunikowaniu uczuć i zaburzenia rezonansu emocjonalnego
• sprzeczności i tajemnice

     Z zaburzeniami odżywiania powiązany jest zespół kacheksji ? anoreksji. Jest to choroba wyniszczenia nowotworowego, na którą częściej zapadają osoby chore na nowotwory. Zespół kacheksji powoduje znaczne obniżenie masy ciała oraz zaniki mięśniowe.  Chory traci apetyt, przez co dochodzi do osłabienia organizmu, pogorszenia jakości życia oraz obniżenia nastroju.

Przyczyną powstawania kacheksji są zaburzenia metaboliczne i hormonalne. Chodzi tu o niedokrwistość oraz obniżenia zasobów energetycznych, które z kolei wywołują uczucie bezsilności, osłabienia, braku chęci, a to z kolei prowadzi do astenii.

Sprawdzonym sposobem zapobiegającym powstawaniu kacheksji jest przyjmowanie odpowiednich odżywek. Odżywki te zawierają składniki w postaci białek, węglowodanów i witamin. Są to preparaty płynne lub w postaci proszku.

Samo leczenie kacheksji jest dość problematyczne, gdyż najskuteczniejszym sposobem pozbycia się tego zespołu jest wyleczenie nowotworu. Co niestety nie we wszystkich przypadkach jest możliwe. Jednakże warto zwrócić uwagę na te elementy, które z pewnością przyczyniają się do poprawy jakości życia. Przede wszystkim odpowiednie żywienie. Pokarmy należy przyjmować drogą ustną. Warto mieć na względzie, aby przyjmowana dieta zawierała ulubione potrawy chorego, wtedy istnieje większa szansa, że chory skusi się na taki posiłek. W takiej sytuacji należy spożywać więcej posiłków rano oraz unikać ciężkostrawnych potraw. Skuteczna jest również farmakoterapia, w której stosuje się przede wszystkim leki mające na celu poprawę apetytu oraz samopoczucia.

Alkoholizm to choroba polegająca na okresowym bądź stałym przymusie spożycia alkoholu, głównie po to, aby móc zaobserwować, jak zachowa się nasz organizm, nasza psychika. Należy wyróżnić cztery fazy uzależnienia:

• faza objawowa – osoby spożywają alkohol głównie dlatego, aby wprowadzić się w lepszy nastrój, zapomnieć o problemach. Zaczyna się od okazjonalnego picia. Osoby uzależnione odczuwają ulgę w momencie, kiedy wypiją. Pojawia się potrzeba zwiększania dawki wypijanego alkoholu,  która ciągle rośnie. W pewnym momencie osoba nie radzi sobie z sytuacjami konfliktowymi, dlatego wiąże się to z codziennym piciem. Aby uzyskać zadowalający stan upojenia alkoholowego, potrzeba większej dawki spożycia alkoholu.
• faza zwiastunów – w tej fazie osoby uzależnione nie są w stanie sobie przypomnieć okoliczności wypicia, nawet jeśli nie doszło do utraty przytomności. Sytuacje takie zataczają błędne koło. Pojawiają się stany niepamięci zdarzeń po wypiciu niewielkiej ilości alkoholu. Osoby nadmiernie koncentrują się na alkoholu. Nie muszą mieć powodu do wypicia, a to wiąże się z porannym piciem pod sklepem
• faza krytyczna – osoby tracą kontrolę nad wypiciem alkoholu, pija dopóki nie uzyskają stanu upojenia. Odczuwają bardzo silny głód alkoholowy. Pojawiają się objawy takie jak: izolacja społeczna, zaniedbywanie rodziny, pracy, znajomych, oszukiwanie siebie i innych, spadek popędu seksualnego
• faza chroniczna – pojawiają się zaburzenia pamięci, myślenia problemy finansowe wynikające z utraty pracy. dochodzi do rozwodów, separacji, zaciąganie długów u znajomych. Jest to jedyna faza, w której tolerancja na alkohol spada.

Jeśli chodzi o to, jak dochodzi do uzależnienia, warto zwrócić uwagę na trzy mechanizmy z tym związane. Pierwszy mechanizm to rozdwojenia Ja – osoba przeskakuje z negatywnego bieguna własnej osoby do pozytywnego, do momentu kiedy doświadcza negatywnych skutków picia. W tym przypadku trudne jest odbudowanie stabilności. Jest to osoba nieśmiała, o niskiej pewności siebie, jednakże bez żadnego skrępowania, stara się nawiązać kontakty, wygłasza swoje poglądy, stara się w centrum uwagi.  Kolejny mechanizm to faza iluzji i zaprzeczenia, w której skład wchodzi kilka elementów. Mianowicie: proste zaprzeczanie, w którym osoba uzależniona często mówi, że nic nie piła; minimalizowanie, czyli umniejszanie istotności problemu związanego z alkoholem; obwinianie, czyli oskarżanie innych o to, że pije; racjonalizowanie, to nic innego jak znajdowanie powodów pseudoracjonalnych. np. piłem bo mnie gardło bolało; intelektualizowanie, czyli traktowanie picia jako drobnostki; fantazjowanie, to wymysły dotyczące picia; odwracanie uwagi to przerzucanie toku uwagi na coś innego; koloryzowanie wspomnień – wracanie pamięcią do pozytywnych przyczyn picia; marzeniowe planowanie – układanie pragmatycznego obrazu swojego dalszego życia, nie zważając na to, co się dzieje obecnie. Ostatni mechanizm to nałogowe regulowanie uczuć. W tej fazie alkoholik traktuje picie jako poprawę nastroju. Nie potrafi poradzić sobie z problemem w inny sposób, dlatego sięga po alkohol. Dla takiej osoby fundamentem uczuć jest alkohol i nic poza nim się nie liczy. Nie zważa na rodzinę, przyjaciół, pracę – sensem jest dla niego tylko alkohol. Doświadczanie przez niego nieprzyjemnych uczuć w postaci poczucia winy czy wstydu, przeobrażają się w tzw. głód alkoholowy, który objawia się poprzez odczucie ulgi. Z kolei pozytywnym uczuciem staje się odprężenie po wypiciu alkoholu. Nie ma potrzeby podtrzymywania znajomości, chyba że z tymi poznanymi podczas spożywania alkoholu.

U osób uzależnionych można dostrzec majaczenie drżenne, czyli problemy ze świadomością. Pojawiają się omamy i urojenia. Osoby czują się osamotnione, bezsilne i zalęknione. Nie poddanie się leczeniu może doprowadzić do zgonu w wyniku infekcji. Oprócz majaczenia może wystąpić paranoja, która objawia się agresją oraz przeświadczeniem, że parter/partnerka go zdradza. Zaburzenia pamięci i poczucia czasu, apatia, zaniedbywanie własnej higieny osobistej wynikają z zespołu Korsakowa. Są to objawy neurologiczne i psychiatryczne. Do powstania tego zespołu przyczynia się niedobór witamy B1. Jednakże podczas spożywania alkoholu występuję on w organizmie w znacznie mniejszej ilości.  Osoby mają problem z przypomnieniem sobie informacji z przeszłości, Pojawiają się również konfabulacje. Taka osoba nie zdaje sobie sprawy, że zapomina fakty, dlatego wypełnia luki pamięciowe opowiadaniem historii, tzw. konfabulacje.

W zmaganiu się z alkoholizmem stosuje się leki hamujące pragnienie picia. Należą do nich: disulfiran, naltrekson. Są to środki, które po wypiciu alkoholu powodują wymioty, a tym samym zmniejszają chęć sięgnięcia ponownie po alkohol. Istotną rolę ogrywa tu psychoterapia, która ma na celu udzielanie porad oraz wykorzystanie wszelkich środków do pomocy w znalezieniu pracy. Stosuje się terapie poznawczo – behawioralna, która wiąże się z przekazywaniem podstawowych zagadnień w zakresie uzależnienia oraz sposób radzenia sobie z nim jak również kontrolą sytuacji stresowych.

Kokainę przyjmuje się poprzez wdychanie i iniekcje, dają uczucie zadowolenia, które zwiększa pewność siebie. Długotrwałe zażywanie kokainy powoduje psychotyczne objawy w postaci halucynacji wzrokowych i słuchowych oraz rozpoznanie schizofrenii. Gdy będzie zażywana w formie krystalicznej to działanie jest natychmiastowe. Kokaina ma silne działanie, dlatego pobudza funkcje mózgowe, chory jest pobudzony, ma nadmierny słowotok, ma powiększone źrenice  i odczuwa bezsenność. Tacy ludzie doświadczają problemów psychicznych i społecznych. Chodzi tu o kłopoty ze znalezieniem pracy, kłopoty rodzinne, konflikty z prawem. Miewają przygodne stosunki seksualne w zamian za narkotyk oraz wzmożoną aktywność seksualną. Osoby takie mogą doświadczać wybuchów agresji, które wynikają z rozchwiania emocjonalnego.

Amfetamina bardzo szybko uzależnienia zarówno psychicznie jak i fizycznie. Wykorzystywana w medycynie do zmniejszenia wagi oraz do poradzenia sobie z uczuciem zmęczenia a tym samym utrzymania przed długi czas, okresu dobrego samopoczucia. Zażywanie amfetaminy sprawia, że ludzie są pobudzeni, bezsenni. Mają zaburzenia toku myślenia oraz towarzyszy im nadmierny słowotok. Przedawkowanie wiąże się z uszkodzeniem mózgu, rozszerzeniem źrenic, bezsennością, drżeniem, a także samobójstwem, zabójstwem czy innymi aktami przemocy. Leczenie musi być oparte na uzależnieniu fizjologicznym, gdyż nagłe odstawienie amfetaminy powoduje nudności, biegunkę i skurcze.

Konopie indyjskie sprawiają, że mamy przekrwione białka oka, powiększone źrenice, pojawia się wesołkowatość, nasze reakcje są spowolnione, opóźnione. Utrzymuje się wyczuwalny, słodkowaty zapach. Konopie potęgują obecny stan nastroju.

W przypadku inhalatorów również mamy do czynienia z halucynacjami, pojawiają się stany euforii, krwawienie z nosa, wymioty, bóle głowy, utrata równowagi, trudności z koncentracją oraz stany depresyjne. Istnieje zagrożeni zatruciem, może dojść do niewydolności serca.

Ekstaza również jak pozostałe formy uzależnienia daje uczucie pobudzenia. Akcja serca jest przyspieszona, temperatura ciała podwyższona. Dłuższe zażywanie prowadzi do objawów psychotycznych, depresji. Istnieje ryzyko padaczki.

Halucynogeny to narkotyki, które powodują, że chory spostrzega obrazy w odmienny sposób. Do tej grupy zalicza się LSD, meskalina i psylocybina oraz fencyklidyna. LSD jest najsilniejszym narkotykiem, który wywołuje zmiany nastroju i zmiany w odbiorze sensorycznym przez około 8 godzin. Zniekształcenia obrazów powodują poczucie niebezpieczeństwa i paniki, a te z kolei mogą prowadzić do prób samobójczych. Występują liczne objawy somatyczne (potliwość), krótkotrwałe epizody psychotyczne, zaburzenia spostrzegania, agresji. Objawy psychotyczne mogą wystąpić nawet po zaprzestaniu zażywania LSD. Leczenie oparte na psychoterapii sprawia, że chory pomału zaczyna radzić sobie z trudnymi przeżyciami i uzmysławiać sobie istotę problemu.

Marihuana to łagodna odmiana środków halucynogennych. Palenie marihuany sprawia, że chory wprowadza się w stan zadowolenia i dobrego samopoczucia, wyostrzają mu się zmysły i czuje się odprężony. Osoba taka traci poczucie czasu, doświadcza zaburzeń pamięci. Marihuana przyczynia się do pozytywnych i negatywnych stanów. To znaczy, że jeśli chory jest w złym nastroju, to zażycie marihuany tylko spotęguje ten stan. Z kolei jeśli sytuacja dotyczy osób bardzo wrażliwych, wtedy chory ma uczucie euforii, staje się bardziej rozmowny. Jednakże u takich osób może to przejawiać się także w postaci lęku, halucynacji i urojeń. Skutki zażywania marihuany dotyczą suchość w ustach, przyspieszonego bicia serca, nadmiernego apetytu a także prowadzi do bierności.

Hazard jest zaburzeniem kompulsywnym, który charakteryzuje się utratą kontroli nad działaniem w czasie gry. Taka osoba często nie wiem, kiedy powinna zaprzestać działań, dlatego skrupulatnie je kontynuuje nie uwzględniając negatywnych skutków. W większości przypadkach osoby zaciągają spore długi, które nie są w stanie spłacić. A tym samym licząc na pomoc rodziny, doprowadza do jej rozpadu i ubóstwa. Hazard nie ma nic wspólnego z uzależnianiami chemicznymi, ale wynika z cech osobowości. Osoby uzależnione cieszą się choćby z niewielkiego sukcesu osiągniętego podczas gry, nie zwracając uwagi na to, jakie ma to konsekwencje na dalsze życie. Hazardziści zawzięcie grają, nie zważywszy, że mają znikome szanse na osiągnięcie sukcesu jak za pierwszy razem. Wszystkie pieniądze przeznaczają na grę, dlatego tez z tego tytułu mają wiele problemów finansowych, gdyż zaciągają pożyczki z banku, od znajomych, nie płaca rachunków, wydają oszczędności. Ogólnie czują się bardzo osamotnieni i bezradni w tym, że nikt ich nie rozumie. Badania dowodzą, że wielu hazardzistów ma skłonności buntownicze. Nie myślą w sposób logiczny, są to osoby, które lubią adrenalinę. Osoby uzależnione mówią o sobie jako osobach niedojrzałych z dużą potrzebą uznania.