Psychoanaliza

     Psychoanaliza to koncepcja, która wprowadził Freud i ma na celu objaśnienie działania i ewolucji osobowości, z uwzględnieniem zarówno świadomych jak i podświadomych mechanizmów. Teoria psychoanalityczna polega na doprowadzeniu utajonych treści do świadomych pacjenta i pomoc w ich rozwiązaniu. Freud wprowadził również pojęcie oporu i przeniesienia, które są istotne w pracy terapeutycznej. Jeśli chodzi o teorię nerwic, to Freud w trakcie własnej praktyki lekarskiej zebrał ogromną ilość materiału na temat zaburzeń funkcjonalnych nie mających widocznej podstawy anatomiczno-fizjologicznej. Zajmował się głównie przypadkami zaburzeń  głębszych i bardziej uporczywych i na nich oparł swoja teorię, która obejmuje trzy główne tezy:

• zaburzenia funkcjonalne nie mające określonych podstaw anatomiczno-fizjologicznych są przejawem działania popędów biologicznych, które dążą do zaspokojenia i natrafiają w tym trudności;
• zaburzenia te mają charakter psychogenny, skoro bowiem nie maja one podstaw fizjologicznych, muszą mieć podstawy psychologiczne; ich bezpośrednią przyczyną muszą być procesy psychiczne;
• ponieważ pacjenci, u których zaburzenia te zachodzą, nie zdają sobie sprawy z tych procesów psychicznych leżących u ich podstawy, procesy te są najwidoczniej nieświadome.

Źródła nerwic ludzi dorosłych psychoanaliza poszukuje w traumatycznych zdarzeniach wczesnego dzieciństwa.

Teoria osobowości składa się z trzech składowych:

• id – kieruje zasadą przyjemności. Człowiek nie zdaje sobie sprawy z istnienia swojego Id, jest ono całkowicie nieświadome. Człowiek odczuwa natomiast jego działanie, którego zwykle nie rozumie, ma jednak niepokojące poczucie, że coś go popycha do jakiegoś czynu, coś, czemu on sam nie potrafi się oprzeć.
• ego to sfera świadomości człowieka i jego świadomego, praktycznego działania. Jest to świadomość świata, siebie samego i własnych działań. Rozwija się z id i wykorzystuje procesy poznawcze takie jak myślenie, pamięć, uwaga.
• superego rozwija się z części ego, kształtuje się poprzez wychowanie. Zaakceptowane zasady i normy społeczne stają się częścią osobowości człowieka, jego sumieniem, które kieruje się zasadą moralności. Jest to pewnego rodzaju twór, który karze za nieodpowiednie myśli i czyny, które z kolei ujawniają się w postaci wyrzutów sumienia, winy, wstydu bądź nagradza w postaci samozadowolenia, dumy.

Celem mechanizmów obronnych jest likwidacja lęku powstającego pod wpływem kulturowej dezaprobaty określonego zachowania. Posługuje się nimi ego, aby rozwiązać konflikt pomiędzy id a superego. Mechanizmami takimi posługujemy się wszyscy, jednakże dopiero ich nadużywanie prowadzi do nerwicy.

Marzenia senne to wyrażenie zrepresjonowanych impulsów lub potrzeb. Ponieważ w trakcie snu nie wyłącza się kontrola, lecz jedynie ulega osłabieniu, to treść marzeń sennych ujawnia się w sposób symboliczny. Druga przyczyna to to, że motywy są aż tak trudne do ujawnienia, że nawet w śnie przyjmują formę symboliczną. Psychoanalitycy wiązali marzenia senne, ich utajoną treść z życzeniami, pragnieniami, konfliktami wewnętrznymi. Mimo, iż tworzono specjalne kody psychoanalityczne, to symbole są możliwe do rozszyfrowania jedynie w kontekście życia danej osoby. Nieakceptowane popędy są tłumione i spychane do podświadomości, gdzie istnieją jako czynnik potencjalny, ujawniający się w szczególnych, sprzyjających temu okolicznościach.