Identyfikacja emocji u dzieci

Byadmin

Identyfikacja emocji u dzieci

Emocje są nieodłącznym elementem naszego życia, rodzimy się z nimi, towarzyszą nam w wielu sytuacjach i doświadczeniach życiowych i są przypisane do naszej ludzkiej natury.

Według psychologii każdy z nas rodzi się z pewną grupą emocji podstawowych a są to strach, złość, smutek, radość i wstręt. Każda inna emocja czy uczucie pojawia się dopiero w toku rozwoju sfery emocjonalnej człowieka.

A jak dzieci radzą sobie z emocjami? Jak możemy im pomóc w ich rozwoju? Jakie są metody rozładowujące negatywne odczucia u dzieci?identyfikacja-emocji-u-dzieci

Najczęstszymi i naturalnymi sposobami radzenia sobie z emocjami, przede wszystkim tymi negatywnymi, stosowanymi przez dzieci są mechanizmy obronne takie jak:

  • reakcje upozorowane np. błaznowanie, piszczenie, udawanie np. kota, wydawanie okrzyków
  • izolacja, w której dziecko rozdziela bolesne doświadczenia od emocji im towarzyszącym, tym sposobem dziecko może przeżyć tę sytuację bez przeżywania emocji, które są z nią związane
  • ucieczka w fantazję – odchodzenie od sytuacji czy od rzeczywistości, która wywołuje negatywne uczucia, marzenia czy fantazje są sposobem poradzenia sobie z niechcianymi emocjami
  • zaprzeczanie – związane ze zniekształceniem rzeczywistości, gdzie dziecko ignoruje pojawiające się uczucia np. dziecko odczuwające złość czy smutek w momencie otrzymania informacji, że się przeprowadza stwierdza, że wcale tak nie będzie, że nie przejmuje się tym i że nie odczuwa żadnych emocji z tym związanych
  • wypieranie – mechanizm podobnie jak zaprzeczanie związany z tłumieniem pojawiających się emocji, przejawia się np. nie pamiętaniem odczuwanych emocji w danej sytuacji
  • racjonalizowanie, które polega na szukaniu argumentów oraz projekcji np. mówienie w sytuacji, która wywołała negatywne emocje ?to nie ja to Ania??, ?Zdarzyło się to przez Bartka..? jest to związane również z mechanizmem fantazjowania, dziecko zaprzecza motywom swojego działania poprzez realne uzasadnienie
  • przemieszczenie np. dziecko może przenieść odczuwany na rodzica gniew na inną osobę np. na kolegę z klasy
  • dramatyzowanie – wyolbrzymianie sytuacji, która budzi określone emocje
  • tworzenie wyimaginowanych przyjaciół (które jest typowe dla dzieci w wieku 4-6 lat)

Jak możemy pomóc dziecku w rozwoju emocji? I dlaczego rodzic jest tak ważną postacią przy nauce rozpoznawania uczuć przez dziecko?

Młody człowiek ucząc się nowych rzeczy, zapatruje się na swoich rodziców, są oni dla niego wzorami godnymi naśladowania, jest tak również i w przypadku nabywania umiejętności identyfikowania emocji. Dziecko wymaga swego rodzaju odbicia – ?lustra? w którym mogłoby odnaleźć swoje uczucia ale też i możliwości, oraz które mogłoby poddać analizie. Odbiciem czy lustrem można nazwać tutaj rodziców tego dziecka. Przykładem może być odczuwanie przez dziecka złości. Rodzic widząc to ?odbija? jego złość poprzez zauważenie i zaakceptowanie tej emocji. Dziecko otrzymuje przyzwolenie, może wyrazić to uczucie na swój sposób, może poradzić sobie z nim ale przede wszystkim wie, że taka emocja może istnieć.

identyfikacja-emocji-u-dzieciPowody dla których ważna jest pomoc w identyfikacji uczuć u dziecka:

  • obiektywizacja przeżyć wewnętrznych dziecka – za każdym razem gdy dziecko rozpozna i nazwie swoje emocje integruje swoją sferę emocjonalną i umysłową, co wpływa na późniejszy rozwój sfery społecznej, duchowej, kulturowej, w których istotne jest opanowywanie swoich emocji
  • otwarcie na emocje wyższego rzędu – życzliwość czy współczucie: umiejętność identyfikacji uczuć pomaga w ujarzmieniu, odsunięciu się od uczuć podstawowych a otwarciu i przyjęciu tych wyższych
  • możliwość decydowania o swoich emocjach: poprzez umiejętność rozpoznawania uczuć dziecko może je poznać, przeżyć i postanowić co z nimi zrobi

Rozwój sfery emocjonalnej dziecka jest niezwykle istotny w późniejszym życiu dorosłego człowieka. Odpowiednie wychowanie pomaga rozwinąć tę sferę i wzmacnia umiejętność identyfikowania emocji przez dziecko. Najważniejsza w tym jest pomoc rodzica, który uczy dziecko rozpoznawać i przeżywać to co ono w tym momencie czuje i przeżywa. Prostym przykładem może być zdanie wypowiedziane do dziecka ?Wygląda na to, że jesteś zły?, rodzic komunikuje, że zauważył pojawiającą się emocję, zidentyfikował ją oraz nazwał, dziecko w tym momencie odpowiada ?ja nie jestem tylko zły, ja jestem wściekły? młody człowiek podążając dalej za rodzicem, również rozpoznał emocję i ubrał ją w słowa. Za pomocą tych słów mały człowiek wyraził w sposób symboliczny to co odczuwa i przeżywa w tym momencie.

Wyrażanie emocji u dzieci jest bardzo ważne w toku ich rozwoju.

Jak rodzic może sobie poradzić z uczuciami swojego dziecka? Kilka zasad dobrej komunikacji z dzieckiem oraz pomocy w rozpoznawaniu emocji przez nie według J. Sakowskiej:

  1. Uważne słuchanie dziecka
  • nawiązanie kontaktu wzrokowego, odłożenie innych wykonywanych w tym momencie czynności
  • nie zakładanie, że wie się to co chce przekazać nam druga osoba – dziecko
  • zadawanie pytań wyjaśniających oraz powtarzanie – parafrazowanie wypowiadanych słów innymi słowami – odbiorca wie, że jego komunikat został zrozumiany
  • nie podejmowanie natychmiastowych działań; najlepsze wyjście to zakończenie rozmowy z dzieckiem, danie sobie czasu na przemyślenie omawianej kwestii i po tym podjęcie odpowiednich działań za zgodą dziecka. Podejmowanie niezwłocznej decyzji i szybka reakcja sprawia, że dzieci odczuwają obawy w stosunku do tego co nastąpi w przyszłości; cierpliwość to podstawa do stworzenia relacji nacechowanej zaufaniem i otwartością
  • poprzez uważne i dobre słuchanie wyrażamy akceptację tego co dziecko mówi, nie powinno się go krytykować ani wyśmiewać
  1. Całkowita akceptacja emocji dziecka
  • ważne jest przyzwolenie na pojawiające się emocje u dziecka, wyrażenie ich i zaakceptowanie
  • nie należy stosować rad, które pogłębiają negatywne emocje
  • nie powinno się użalać się i współczuć, ponieważ pogłębia to frustrację i złość
  • nie należy również zaprzeczać emocjom, które pojawią się u dziecka ani ich bagatelizować ze względu na pojawianie się w tym momencie u dzieci złości. Mówienie ?uspokój się? czy ?nie powinieneś się złościć? wywołuje u dziecka sprzeczne myśli i przeżycia, mały człowiek chce wyrazić swoje uczucia, jednak nie jest to oczekiwane ze strony dorosłych. Gdy dziecko spełni te oczekiwania zaprzeczy swoim emocjom, nie będzie wiedziało co przeżywa a co za tym idzie nie będzie umiało opanować swoich uczuć.
  1. Określenie uczuć
  • ?nic na siłę? – nie powinno się interweniować i naciskać na dziecko, w momencie gdy nie chce rozmawiać
  • nie należy również, pytać dlaczego mały człowiek odczuwa to co w tym momencie czuje
  • nie powinno się reagować nadmiernym zaangażowaniem w momencie gdy sytuacja tego nie wymaga
  • nie należy powtarzać epitetów i określeń, którymi dziecko się nazywa i których używa
  • istotne jest zwracanie uwagi na dobór używanych słów, można powiedzieć: ?wygląda na to, że?? czy ?wydaje mi się, że??, zamiast ?wiem co czujesz..? – takie słowa niepotrzebnie nasilają złość, skąd możemy wiedzieć co czuje ten mały człowiek?
  1. Zmiana pragnień dziecka na fantazję – mały człowiek, który wyraża swoje pragnienia w formie fantazji może przeżyć, to czego nie może mieć realnie, w wyobraźni.

Metody radzenia sobie z negatywnymi emocjami u dzieci:images (12)

  • zabawa lalkami lub misiami – dziecko może przenieść swoją złość na lalki, może pokierować zabawę tak jakby to misie czy lalki były na siebie złe, lub kłóciły się,
  • odreagowanie emocji poprzez rysowanie lub wyrażenie swojej złości za pomocą rysunku, zgniecenie kartki i wyrzucenie jej,
  • rozdarcie kartki papieru na kawałki,
  • rozładowanie emocji poprzez aktywność fizyczną – bieganie, skakanie,
  • uderzanie pluszowego misia lub materaca,
  • liczenie do 10,
  • słuchanie spokojnej muzyki,
  • zastosowanie technik relaksacyjnych,
  • rozmowa z bliską osobą o przeżywanych w tym momencie uczuciach,
  • stworzenie kącika uczuć, w którym dziecko znajdzie np. tak zwane pudełko uczuć z kartkami, kredkami, pisakami, gazetami służącymi do rozdarcia, chusteczkami higienicznymi, lalkami, poduszkami lub pluszakami, na których dziecko może odreagować swoje emocje oraz woreczkiem smutku, do którego dziecko może wkładać karteczki z zapisanymi na nich swoimi smutkami.

About the author

admin administrator